Türkiye’de yasa dışı bahis ve kumar gençler ortasında neden yaygınlaşıyor?

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, İstanbul merkezli elektronik para ve ödeme hizmetleri şirketi Papara’ya yönelik yasa dışı bahis soruşturması kapsamında 13 kişinin gözaltına alındığını duyurdu.

Sosyal medya hesabından bir açıklama yapan Bakan Yerlikaya, Papara A.Ş.’nin de ortalarında olduğu 10 şirkete, şüphelilere ilişkin banka ve kripto varlık hesaplarına, altı deniz aracına, 74 araca ve sekiz adet konuta el konduğunu açıkladı.

Bu gelişme, yasa dışı bahis ve kara para aklama konusunun tekrar gündeme gelmesine neden oldu.

Konuyla ilgili aşağıdaki haberimizi birinci olarak 26 Ekim 2023’te yayınladık.

“Ortaokulda kaçak argümana başladım, lisede online kaçak bahis bayiliği aldım. Getirdiğim her yeni üye için siteden kurul alıyordum. 5 lira olan harçlığım 25 liraya çıktıkça okuldaki özgüvenim artıyordu.”

26 yaşındaki Ahmet ile İstanbul’un Fatih ilçesinde, onun belirlediği ve güvendiği bir adreste buluşuyoruz.

Haberde gerçek isminin bâtın kalmasını isteyen Ahmet, ortaokul sıralarından itibaren online kumar oynadığını ve oynattığını anlatıyor.

Henüz lisedeyken bayilik alarak, siteden kaçak bahis oynattığı her oyuncu karşılığında %5 kurul aldığını; daha fazla üyeli bayiliklerde komitelerin %30’a kadar çıktığını söylüyor.

Türkiye’de yasa dışı bahis ve kumar alışkanlığı, gençler ortasında giderek yaygınlaşıyor.

Gençlik çalışmaları yürüten İnsani Hayat Derneği Başkanı Yunus Çetinkol, “Bugün sokaktaki 10 gençten 8’i ya sanal bahis oynamıştır ya da oynayan bir yakını vardır” diyor.

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya ise vazifeye geldiğinden bu yana geçen dört ayda, yasa dışı bahis cürümlerine yönelik 57 operasyon düzenlendiğini açıkladı.

Bakan Yerlikaya bu operasyonlarda 288 şüphelinin gözaltına alındığını ve şüphelilerden 70’inin tutuklandığını kaydetti.

Yerlikaya ayrıyeten 29 Eylül’de, “Başta geleceğimiz olan gençlerimizi yasa dışı bahis çukuruna çekmek isteyen örgütlerle hesaplaşmaya devam edeceğiz” dedi.

“Dışarıdan bakıldığında rastgele bir dükkân üzere görünüyor”

Türkiye’de ek bir uzantıyla yasa dışı bahis ve kumar oynatılan siteler ekseriyetle yurtdışından yönetiliyor.

Ahmet, “Bu siteler üzerinden domain alıyorsun ve kendi oyuncularını oluşturmaya başlıyorsun, daha sonra sisteme çektiğin oyuncu sayısı ve oyun hacmi üzerinden aşikâr bir komite alıyorsun” diyerek anlatıyor:

“Kıbrıs’tan biri seninle temasa geçiyor, sana bir uzantı veriyorlar ve bu uzantıların sahipleri aşikâr oluyor. O kişi o sayfayı Türkiye’de yaygınlaştırmaktan sorumlu oluyor. Her kişi kesinlikle beraberinde birkaç kişiyi de getiriyor.”

“Ofise bile gerek yok, rastgele bir yerde, rastgele bir dükkân görünümünde ya da bir kafede bile bu işi yönetebilirsiniz, yalnızca daha çok insan bulmanız gerekiyor.”

“Gençleri teşvik etmek için başlangıç parası veriliyor”

Yasa dışı bahis ve kumarda gençleri çekmeyi hedefleyen pek çok sistem devreye sokuluyor.

Örneğin kaçak bahsin sav oranı, resmi bahisten çok daha yüksek. Ahmet, kimi sitelerde maç devam ederken dahi yeni bahislerin açılabildiğini söylüyor:

“Gençleri oyuna teşvik etmek için başta muhakkak bir komite veriliyor. Genç o parayı başlarda katlıyor, fakat sonra her şeyini kaybediyor. Başlarda paranı katlıyorsun, sonra kaybediyorsun; kimi sitelerin algoritması büsbütün bunun üzerine şurası.”

“Gençler ortasında ayda 150 bin kazanan, Tesla’ya binenler var. Fakat benim üzere site sahibi bile olsanız, bu sürdürebilir bir kar değil. Sistem muhakkak bir yere kadar kazanmana müsaade veriyor ancak sonra tüm verdiklerini geri alıyor.”

“Bize de bayilik ver, bize de site aç diyenler çok oluyor. Bunun yüzünden çok kişinin konutu yıkıldı. Kredi çekip meskenini, otomobilini satanlar oluyor. Arkadaşım, babasının ismine taşınabilir bankacılık üzerinden kredi başvurusu yapıp kumara yatırdı.”

“Paran bittikten sonra, kumar oynatana borçlanmaya başlıyorsun. Yeniden kazanamıyorsun ve borcun büyüyor. Oradan sonra tahsilat işleri devreye giriyor.”

İçişleri Bakanı Yerlikaya 29 Eylül’de, A.A.’nın yönettiği örgüte yönelik operasyonda 22 paravan şirket ve kuşkulu şahıslara ilişkin 39 banka hesabına el konulduğunu açıkladı.

Kara paranın farklı hesaplara bölünerek gizlenmesi, borçlu oyunculardan para tahsilatı ve gibisi pek çok yasadışı uygulama, çeteleşmeyi de beraberinde getiriyor.

İşin her safhasında bulunmuş Ahmet ise, “Eskiden nasıl çek senet, uyuşturucu mafyaları vardı; artık de yasa dışı bahis ve kumar mafyaları var” diyerek anlatıyor:

“Bir gün Sarıyer’de çok lüks bir villaya tahsilata gittim. Oynuyor, kaybediyor, bize borçlanarak daha çok oynuyor ve sonunda devreye tahsilat işleri giriyor. Akrabam, ‘Git o parayı bana bir biçimde getir, içinden kendi hissesini alacaksın’ dedi.

“Ben de adama gidip, parayı vermiyorsan farklı halde konuşacağız dedim. Adam doğal o dehşetle eşinden dostundan bulup veriyor. Kendi hissemi alıp teslim ediyorum, işimizi kapatıyoruz bu biçimde.”

Kara para nasıl aklanıyor?

Yasa dışı bahis ve kumar çetelerinin kara parayı aklama formüllerinin başında ekseriyetle “kiralık” banka hesapları geliyor.

Çetelerin maksat aldığı gençler banka, elektronik para ve kripto para hesabı açıyor. Bu hesaplar cüzi bir bedel karşılığında gençlerden kiralanıyor ve kara paranın toplanması ve dağıtılması için kullanılıyor.

Bahis ve kumar paraları, banka hesapları, elektronik banka hesapları ve kripto para hesapları ortasında teknik takibe takılmamak için seri bir halde havale yapılıyor.

Mali Hataları Araştırma Kurulu’nun (MASAK) Anadolu Ajansı üzerinden yaptığı açıklamaya nazaran, bir bahis tertibinin tıpkı anda kullandığı yüzlerce hesap olabiliyor.

MASAK, gençleri banka hesaplarını kiralamamaları gerektiği konusunda uyarıyor.

Ahmet, “Dikkat çekmemesi için parayı 20’ye bölüyorsun ve anlaştığın şahıslara yolluyorsun, sonra tek tek çekiyorsun” diyerek, kendi sistemini şöyle anlatıyor:

“Önce sanal hesaba, oradan yasal bankaya… Parayı farklı farklı hesaplardan çekebilmek için oburlarının meşru banka hesaplarını kullanıyorsun.”

“Örneğin senin hesaba 10 bin lira atacağım, çek bana getir, bin lirası senin diyorum. 500 TL bile versen kabul ediyorlar, bir genç olarak düşünün.”

Bir formül deşifre olduğunda, diğer bir tahsilat formülü devreye sokuluyor. Ahmet, birtakım toplumsal medya fenomenleri üzerinden yapılan para aklamanın da yakın vakitte deşifre olduğunu söylüyor:

“Fenomenler üzerinden para aklıyorlardı, bu sistem çözüldü ve kimi fenomenlere operasyonlar düzenlendi. Sana bu parayı vereyim, sen bu parayı resmileştir, şu kadarı senin, bu kadarı benim… Fenomenlerle bu pazarlık yapılmıştı.”

“Örneğin, ben sana toplumsal medya üzerinden ikram yollayacağım, %5’i senin, gerisi benim diyor. Paylaşımlarına yorum olarak aslan sembolü atıyor ve yüzbinlerce lira kıymetinde parayı armağan olarak fenomene göndermiş oluyor. Bu toplumsal medya karı olarak yansıyor ve para resmileştirilmiş oluyor.”

Çetinkol ise, “Gençlerin yanı sıra hayattan bir beklentisi kalmayan insanların kullanıldığını görüyoruz. Birkaç defa evsizlere bankadan hesap açtırıp, hesaplar üzerinden süreç yapıldığını gördük” diyor.

Çetinkol ayrıyeten, birtakım toplumsal medya platformlarının yalnızca kara para aklama yolu olmadığını, ayrıyeten gençleri yasadışı bahis ve kumara özendirdiğini düşünüyor:

“Sosyal medyada çok fazla fenomen türedi. Bu fenomenler daima şaşalı hayatlarıyla ön plana çıkmaya başladı ve gençleri kolay para kazanmaya özendirdi.”

“Pandemiyle birlikte yasadışı bahis ve kumar giderek arttı”

Çetinkol’a nazaran yasadışı bahis ve kumar oynayan ve oynatanların sayısında Covid 19 pandemisi sonrası artış yaşandı.

Pandemi ve sonrasındaki ekonomik kriz sebebiyle orta gelirli aileler fakirleşti, meskene kapanan gençlerin toplumsal medya/ internet kullanımı arttı, panik ve bilinmezlik havası daha fazla insanı online kumara yönlendirdi:

“Pandemiyle birlikte gelen telaş, toplumsal medyaya bağımlılık ve ekonomik problemlerle birlikte beşerler hiç olmadığından daha fazla sanal bahis işine yönelmeye başladılar. Daima vardı lakin pandemiyle birlikte yaygınlaştı.”

Çetinkol ayrıyeten pandemi periyodunda kontrollü özgürlükle çıkan birçok uyuşturucu suçlusunun da yasa dışı bahis ve kumara yöneldiğini söylüyor:

“Eskiden unsur satan hatalı bireylerin birden fazla, bilhassa pandemi periyodundaki kontrollü hürlükle birlikte, bir daha uyuşturucu satmak istemediler. Uyuşturucunun cezası çok yüksek ve yakalanma riski çok fazla olduğu için sanal bahse yöneldiler.”

“Sanal bahiste her şey büsbütün online. Rastgele bir yere gereksiniminiz yok, fizikî olarak afişe olmanız kelam konusu değil. Yani, sokağın bu köşesinde çok durduk, öbür köşeye geçelim kederi yok. Bu avantajlar uyuşturucu kartellerinin de iştahını kabarttı.”

“Bu halde sanal bahis işine giren birçok çete ortaya çıktı. Cezaevinden çıkan uyuşturucu hatalısı gençler de burayı tercih etti, tehlikesi daha azdı zira bugünkü kadar bilinmiyordu.”